Tug'ishdan keyingi birinchi oyda emizikli onaning ovqatlanishi
Emizikli onaning tanasi qo'shimcha kaloriyalarga muhtoj. Laktatsiya - kuniga o'rtacha 750-800 ml sut. Tanaga qo'shimcha ravishda 500-600 kaloriya kerak Ammo, homiladorlik davrida bo'lgani kabi, bu emizikli ayolning ikki kishi uchun ovqat yeyishni boshlashi kerak degani emas. Bolaga kerakli moddalarni yetkazib berish uchun u ikki barobar yaxshi va xilma-xil ovqatlanishi kerak. Onaning tanasi kaloriyalarining birinchi qismini homiladorlik davrida to'plangan ortiqcha kaloriyalardan oladi. Ikkinchisi ovqat bilan birga keladi.
Ovqatlanish rejimi homiladorlik paytidagi ratsionni taxminan takrorlaydi (agar siz tavsiyalarga amal qilgan bo'lsangiz). Ammo farqlar ham bor.
Odatiy xatolar
Ozish uchun parhez
Emizishning boshlanishi parhez uchun noqulay vaqt hisoblanadi. Tana sut ishlab chiqarish hisobiga har kuni qo'shimcha 500-600 kaloriya yoqotadi. Nima yeyayotganingizga ahamiyat bering, "ikki kishi uchun ovqatlanmang", tanaga foyda keltirmaydigan ovqatlarni iste'mol qilmang. Shunday qilib, homiladorlikda to'plangan kilogrammlarni yo'qotasiz. Keyin vazn barqarorlashadi.
Ovqatlanishdan voz kechish
Hozir sizga energiya kerak, bola tug'ilganidan keyin muqarrar ravishda paydo bo'ladigan qiyinchiliklarga qaramay, hayotingizni: kuniga uch maxal va qo'shimcha 2 ta kichik tushlik bilan muntazam ravishda ovqatlanadigan tarzda tashkil etishga harakat qiling.
Spirtli ichimliklar
To'qqiz oylik spirtli ichimliklarni butunlay tark etgandan so'ng, endi cheklovlar olib tashlanganga o'xshaydi. Ammo laktatsiya tugaguncha kutish kerak. Spirtli ichimliklar tezda sutga o'tadi, ta'mini o'zgartiradi va chaqaloqning sog'lig'iga foyda keltirmaydi.
Nima yeyish mumkin?
Tug'ishdan keyin onaning ovqatlanishi, birinchi navbatda, har xil bo'lishi kerak, menyu go'sht, baliq, har xil bo'tqa, mevalar, sabzavotlar, don va sut mahsulotlariga boy bo'lishi kerak. Shuni unutmangki, hozirda chaqaloq tanasi uchun barcha "qurilish materiallarini" faqat ona sutidan oladi.
A, C va D vitaminlari, temir, kaltsiy kabi asosiy vitamin va minerallarni ko'pincha bolalar ona sutidan to'liq ololmaydi. Mahsulotlarga alohida e'tibor bering:
- Go'sht, tovuq va baliq temirga boy bo'lib, ulardan temir sabzavot mahsulotlaridan farqli o'laroq eng yaxshi so'riladi. Temir yetishmasligi anemiya, tez charchash, injiq bo'lib qolishiga olib keladi. Bu ona va bolaga tegishlidir. Go'shtli ovqatlarni iste'mol qilmaydigan vegetarian onalar ko'p miqdorda o'simlik oqsillarini, shuningdek temir va B12 vitaminli vitamin -mineral komplekslarni qabul qilishlari kerak.
- Agar chaqaloqning o'sishi uchun kaltsiy yetarli bo'lmasa, u uni onasining tanasidan, suyaklaridan oladi. Ular mo'rt va sinuvchan bo'lib qoladi, sinish xavfi ortadi, tishlar bilan bog'liq muammolar boshlanadi. Ratsioningizda sut (sut, yogurtlar, pishloq, tvorog) va kaltsiyga boy bo'lgan boshqa mahsulotlar (brokkoli, tuxum sarig'i, selderey, karam) yetarli miqdorda ekanligiga ahamiyat bering. Esingizda bo'lsin, emizishning dastlabki olti oyida tanangiz 1400 mg kaltsiy olishi kerak. Agar siz uni ovqatdan yetarli darajada olmasangiz, vitaminlar haqida shifokor bilan maslahatlashing. Kaltiyning so'rilishi uchun ular tarkibida kaltsiydan tashqari D vitamini ham bo'lishi kerak.
- A vitamini ko'rish apparati, nafas olish tizimi va terining rivojlanishi uchun zarurdir. Ular tuxum sarig'i, sariyog' va sabzida ko'p.
- C vitamini immunitetni oshiradi. U tsitrus mevalarida (limon, apelsin, greyfurt) ko'p, lekin bu mevalar kuchli allergen hisoblanadi. Ularni ehtiyotkorlik bilan, bolani kuzatgan holda iste'mol qilish kerak. Allergik reaksiya bo'lmasa ham, kuniga bir yoki ikkita apelsin yoki greyfurtdan ko'p iste'mol qilmang.
- Ko'proq suv iching (faqat suv iching, boshqa suyuqliklar emas). Kuniga bir yarim-ikki litr tanaga ovqatni to'g'ri hazm qilish va normal ishlashiga imkon beradi.
Ovqatlanishni cheklash
Qaysi mahsulotlarni butunlay iste'mol qilmaslik va qaysilarini ehtiyotkorlik bilan iste'mol qilish kerak?
- Kofein tezda ona sutiga o'tadi. Kuniga ikki stakandan ortiq choy, qahva, issiq shokolad yoki Coca-Cola kabi ichimliklar ichmang.
- Energetik ichimliklardan saqlaning, ularda ko'pincha bola uchun xavfli bo'lgan moddalar mavjud bo'ladi.
- Shirinliklarga mukkasidan ketmang-ularning ozuqaviy qiymati yo'q, lekin ortiqcha vazn bilan bog'liq muammolar esa ona va bolada boshlanishi mumkin.
- Metil simobni o'z ichiga oladigan baliq turlarini iste'mol qilishni cheklagan ma'qul. Bu zaharli birikma dunyo okeanining ifloslanishi natijasida hosil bo'ladi va suv o'tlari - plankton - mayda baliqlar - yirik baliqlar ozuqa zanjiri orqali bizning dasturxonimizga yetib keladi. Ortiqcha metil simob tana uchun zararlidir. Ularning aksariyati yirik baliqxo'r turlarda ko'p, tunets, marlina, olabug'a, cho'rtan baliq iste'molini cheklang (butunlay chiqarib tashlamang). Shu bilan birga, baliqdan butunlay voz kechish mumkin emas, chunki u bu davrda chaqaloqning miyasi va ko'rish organlarining rivojlanishi uchun zarur bo'lgan muhim yog'li kislotalarga (masalan, omega-3) boy. Omega-3 ni olishning eng oson yo'li - bu muhim ozuqani o'z ichiga olgan vitamin-mineral komplekslarni iste'mol qilishdir.
- Emizikli onalar tobora ko'proq duch kelayotgan yana bir muammo-chaqaloqning ovqatdan allergiyasi hisoblanadi. Uning kelib chiqish sabablari haqida shifokorlar umumiy fikrga ega emaslar. Kimdir genetik beriluvchanlik haqida, kimdir yomon ekologiya haqida gapiradi. Sutdan baliqgacha bo'lgan hamma narsa allergen bo'lishi mumkin. Emizishning boshida har bir yangi mahsulotni ehtiyotkorlik bilan qo'shing va hech narsani ko'p yemang. Agar bolaning terisida xarakterli qichishish va qizarishni sezsangiz, emizishdan oldin nima yeganingizni eslang. Ushbu mahsulotni iste'mol qilmang va toshmalar 48 soat ichida yo'qoladi. Agar grechka kabi bir mahsulot haqida gapiradigan bo'lsak, parhezga rioya qilish qiyin emas. Agar bolada sut yoki glyutenga alergiya bo'lsa, emizish paytida onaning hayoti juda murakkablashadi. U o'z ratsionidan laktoza yoki un bilan bog'liq bo'lgan barcha mahsulotlarni chiqarib tashlashi kerak. Ovqatda ozuqa moddalarining tanqisligini vitamin komplekslari bilan qoplang.
Ba'zi shifokorlar, emizikli onaning ovqatlanishi va boladagi allergik reaksiyalar o'rtasida isbotlangan bog'liqlik yo'q degan fikr tarafdori hisoblanadilar. Boshqalar ovqatlanishni cheklashni maslahat berishadi. Xavfsizlikni ta'minlash uchun, emizishning boshidayoq, har bir yangi mahsulotni ehtiyotkorlik bilan kiriting va katta miqdorda hech narsa yemang. Agar siz chaqaloq terisida bezovtalik va qizarishni sezsangiz, ishonchli pediatringizga murojaat qiling. Agar bolangizda sigir suti yoki glyutenga allergiya aniqlangan bo'lsa, emizish paytida siz parhezingizning xususiyatlari haqida ham shifokoringiz bilan maslahatlashingiz kerak.
Ammo unutmangki, emizishda vitaminlar va mikroelementlarning yetishmasligi nafaqat emizikli onaning umumiy sog'lig'iga salbiy ta'sir ko'rsatadi, balki bolaning oshqozon-ichak kasalliklari va uning o'sishi hamda rivojlanishining buzilishiga olib kelishi mumkin.
Sut ko'proq bo'lishi uchun nima yeyish kerak?
Ko'pgina mamlakatlarda turli xil xurofotlar mavjud. Ko'pchilik, suli, bodom, guruch, tovuq yoki sutli choy sut ko'payishiga yordam beradi, deb hisoblaydi. Bu borada eng keng tarqalgan adashish pivo bilan bog'liq. Bu to'g'ri emas, spirtli ichimliklar, aksincha, "mahsuldorlikni" pasaytiradi.
Emizikli ayol tomonidan iste'mol qilinadigan ma'lum bir mahsulot laktatsiya ko'payishini isbotlovchi ilmiy tadqiqotlar yo'q.
Agar sutingiz yetarli bo'lmasa, bolangizni imkon qadar tez-tez emizib turing.
Emizish paytidagi menyu
Emizishning dastlabki oylarida onaning ratsioni muvozanatli bo'lishi kerak. Bir ovqatga ruju qo'ymang, bu bolada oshqozon muammosiga olib kelishi mumkin.
Tug'ishdan keyin darhol ayolning kundalik menyusi quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak2:
- Uch porsiya sabzavot, shu jumladan to'q yashil va sariq sabzavotlar.
- Ikki porsiya meva.
- Kepakli non, qattiq bug'doy navlaridan makaron, guruch yoki boshqa donlar yoki kartoshka.
- Kuniga ikki yoki uch marta go'sht, parranda, tuxum yoki baliq.
Keling, haqiqatga tik boqaylik-bizning behalovat vaqtimizda dietologlarning barcha tavsiyalariga rioya qilish juda qiyin. Ammo, odatda, ayol faqat o'zi uchun javobgar bo'lsa, emizish vaqtida u chaqaloqning sog'lig'i uchun ham mas'uldir, chunki bola barcha ozuqa moddalarini faqat ona sutidan oladi. Shuning uchun, shifokorlarning tavsiyalariga quloq soling va ratsioningizni yanada xilma-xil qiling hamda yetishmayotgan elementlarni emizikli onalar uchun maxsus vitaminlardan oling.
Manbalar:
- https://www.uptodate.com/contents/maternal-nutrition-during-lactation?search=milk%20supply&source=search_result&selectedTitle=6~57&usage_type=default&display_rank=6
- https://www.chop.edu/centers-programs/breastfeeding-and-lactation-program/diet-breastfeeding-mothers
CH-20230227-54